Musculoskeletaal
Het musculoskeletale domein van de Radiologie behandelt de
beeldvorming van het spierapparaat alsook van bot- en
gewrichtspathologie inclusief orthopedische, reumatologische en
traumatische aandoeningen.
De Conventionele Radiografie (RX-opnames) is sinds
hun ontdekking lange tijd de voornaamste beeldvormingstechniek in
dit domein. Ook de RX-fluoroscopie is een vaak gebruikte techniek
om beweging te visualiseren of als begeleiding van puncties en
infiltraties.
Sinds de jaren ’80 is er veel veranderd in onze mogelijkheden om de
anatomie en functie te bestuderen van botten, spieren, gewrichten
en de omliggende weefsels dat hen ondersteunt. Deze “nieuwere”
beeldvormingstechnieken bevatten de computer tomografie (CT
scanner), de echografie en de nucleaire magnetische resonantie
(NMR-scanner).
De CT scan geeft een zeer gedetailleerd 3 dimentioneel beeld van de anatomie van het bot en de botveranderingen bij een aantal aandoeningen zoals trauma, infectie en bottumoren. De CT scan geeft echter weinig informatie van de omliggende weke delen zoals kraakbeen, spieren en ligamenten. Soms kunnen we via bepaalde technieken wel een mooie visualisatie bekomen van bijvoorbeeld het kraakbeen door het toevoegen van een contrastmiddel in het gewricht (CT-artrografie).
De Echografie is een zeer waardevolle beeldvormingstechniek voor het bestuderen van spieren, pezen en ligamenten. Het is ook de enige beeldvormingstechniek om de beweging en functie in “real-time” te bekijken terwijl de patient bepaalde bewegingen uitvoert. Het is ook een beeldvormingstechniek die veel gemakkelijker toegankelijk is dan bijvoorbeeld de NMR die vaak een langere wachttijd heeft. De echografie is ook een vaak gebruikte techniek om infiltraties en puncties te begeleiden zodat de behandeling of de staalafname op de correcte plaats wordt uitgevoerd. Op deze manier kan er vocht opgezogen worden uit pijnlijke gewrichten om verder te onderzoeken, het betreffende gewricht kan ook geïnjecteerd worden met medicatie (vaak corticoïden) of door middel van een verdovend product kan er getest worden of de pijn van de patiënt effectief afkomstig is van deze plaats en niet uitstralende pijn is die eigenlijk van een andere plaats komt.
De Nucleaire Magnetische Resonantie (NMR) betekende een ware revolutie in de diagnose van bot- en weke delenaandoeningen meerbepaald door zijn zeer hoge contrastresolutie (mogelijkheid om verschillende weefsels van elkaar te onderscheiden). In die mate zelfs dat de NMR samen met de echografie op vandaag één van de meest gevraagde beeldvormingstechnieken is. Het nadeel is wel dat een NMR onderzoek vaak 15-30 minuten duurt waardoor er slechts een beperkt aantal patiënten per dag kunnen onderzocht worden. Hierdoor is er vaak een langere wachttijd.
De keuze van één of meerdere technieken hangt af van de toestand
van de patient en de gevraagde pathologie. Vaak wordt er gestart
met gewone RX-opnames om een overzicht te geven van de gevraagde
regio in combinatie met een begeleidende echografie. Op deze manier
hebben we een vrij snelle evaluatie van het bot (door de RX-opname)
en de omliggende weke delen (door de echografie). Afhankelijk van
de al dan niet aangetoonde afwijkingen kan er dan, na overleg
tussen de aanvragende arts en de betreffende radioloog, overgegaan
worden tot meer gespecialiseerde beeldvormingstechnieken zoals CT
of NMR om uiteindelijk zo snel mogelijk tot een correcte diagnose
te komen.
We dienen toch ook op te merken dat het gebruik van deze meer
gespecialiseerde beeldvormingstechnieken geen onrealistische
verwachtingen mag scheppen bij de patiënt. Deze
beeldvormingstechieken zijn vaak zeer helpvol in het bepalen van de
uiteindelijke diagnose maar kunnen soms niet alle klachten of
aandoeningen verklaren. Elke patiënt is anders en de gekozen
beeldvormingstechniek hangt af van vele factoren, uniek voor elke
patiënt.
